Τα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού και βίας ανάμεσα σε εφήβους πληθαίνουν. Από σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών μέχρι σχολεία «υψηλού κύρους», η βία δεν γνωρίζει κοινωνικά όρια. Το ερώτημα είναι: γιατί παρατηρείται αυτή η έξαρση και ποιος είναι ο ρόλος των social media;
Η βία μεταξύ παιδιών και εφήβων υπήρχε πάντα, όμως σήμερα παίρνει πιο σκληρές μορφές. Ο εκφοβισμός συχνά στοχεύει όποιον θεωρείται «διαφορετικός»: λόγω εμφάνισης, καταγωγής, σεξουαλικού προσανατολισμού ή αναπηρίας. Σε μια κοινωνία που τείνει να μετρά τις σχέσεις με βάση τη δύναμη και τον έλεγχο, η ισοτιμία και ο σεβασμός συχνά υποχωρούν.
Τα social media έχουν πολλαπλασιάσει αυτή τη διάσταση. Ο κυβερνοεκφοβισμός (cyberbullying) δίνει στον θύτη ανωνυμία και δύναμη να επιτίθεται χωρίς εύκολο εντοπισμό. Βίαιες εικόνες και βίντεο κυκλοφορούν μαζικά, δημιουργώντας ντροπή, φόβο και απομόνωση για τα θύματα. Παράλληλα, η εξοικείωση με τέτοιες εικόνες μειώνει την ευαισθησία μας και κανονικοποιεί τη βία.
Οι συνέπειες για τα παιδιά είναι βαριές:
– απώλεια αυτοεκτίμησης,
– απομόνωση και δυσκολία στις σχέσεις,
– αυξημένο άγχος και κατάθλιψη,
– αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Η πρόληψη είναι κρίσιμη. Δεν αρκεί να περιμένουμε το σχολείο ή την οικογένεια να λύσουν από μόνα τους το πρόβλημα. Τα παιδιά χρειάζονται ασφαλείς χώρους διαλόγου, όπου μπορούν να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους χωρίς φόβο. Χρειάζονται γονείς και δασκάλους που αναγνωρίζουν τα σημάδια και μια κοινωνία που δεν μένει αδιάφορη.
Ο σχολικός εκφοβισμός και η νεανική βία δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Είναι κοινωνικό φαινόμενο που απαιτεί συλλογική ευθύνη, συνεργασία και δράση για να σπάσει ο κύκλος της βίας.
Με εκτίμηση,
Τριανταφυλλιά Γαροφαλάκη
Παιδοψυχίατρος