Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (Δ.Ε.Π.Υ.) είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από συνεχείς δυσκολίες στην οργάνωση και τη συγκέντρωση της προσοχής, καθώς και από υπερκινητική και παρορμητική συμπεριφορά.
Ποια τα κύρια συμπτώματα της Δ.Ε.Π.Υ.;
Τα κύρια συμπτώματα της Δ.Ε.Π.Υ. μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε τρεις κύριες ομάδες:
- Συμπτώματα Ελλειμματικής Προσοχής: Δυσκολία στη διατήρηση της προσοχής, εύκολη αποσπολάυνση, δυσκολία στην οργάνωση και ολοκλήρωση εργασιών.
- Συμπτώματα Υπερκινητικότητας: Αδυναμία να παραμείνει κανείς ακίνητος για μεγάλα χρονικά διαστήματα, υπερβολική κίνηση και τάση για αυθόρμητη δράση.
- Παρορμητική Συμπεριφορά: Δυσκολία στον έλεγχο των αντιδράσεων, τάση για διακοπή των άλλων, απροσεξία στις λεπτομέρειες.
Η διάγνωση και η θεραπεία της Δ.Ε.Π.Υ. απαιτούν τη συνεργασία της οικογένειας και του σχολείου με τον παιδοψυχίατρο και άλλους επαγγελματίες υγείας, όπως παιδίατρος, αναπτυξιολόγος, εργοθεραπεύτρια, λογοθεραπεύτρια κ.α. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής, συμβουλευτικής γονέων, συμπεριφορικής θεραπείας και ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Πως μπορεί να βοηθήσει ο/η παιδοψυχίατρος;
Η παιδοψυχίατρος κάνει την αρχική εκτίμηση. Στην συνέχεια προτείνει τρόπους αντιμετώπισης προσαρμοσμένους στις ανάγκες του παιδιού και της οικογένειάς του.
- Διάγνωση: Η διάγνωση της Δ.Ε.Π.Υ. από την παιδοψυχίατρο, απαιτεί λεπτομερή κλινική αξιολόγηση πού βασίζεται στη λήψη ιστορικού από τους γονείς, αξιολόγηση αναφορών από τους εκπαιδευτικούς και άλλους επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με το παιδί, χρήση ερωτηματολογίων και φυσικά από την κλινική εξέταση του παιδιού.
- Συμβουλευτική και Συμπεριφορική Θεραπεία: Ο ψυχολόγος μπορεί να προσφέρει συμβουλευτική και συμπεριφορική θεραπεία για να βοηθήσει το άτομο να αναπτύξει δεξιότητες διαχείρισης και στρατηγικές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της Δ.Ε.Π.Υ.
- Υποστήριξη Γονέων και Εκπαιδευτικών: Ο ειδικός μπορεί να εργαστεί στενά με τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς για να παρέχει κατευθυντήριες γραμμές και στρατηγικές υποστήριξης στο σχολείο και το σπίτι.
- Συνεργασία με Άλλους Επαγγελματίες: Η παιδοψυχίατρος αναλαμβάνει ρόλο συντονιστή και συνεργάζεται με άλλους επαγγελματίες υγείας, όπως ψυχολόγους, λογοθεραπευτές και εργοθεραπευτές, για να διασφαλίσει την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού.
- Παρακολούθηση και Αξιολόγηση: Η Δ.Ε.Π.Υ. απαιτεί τακτική παρακολούθηση και αξιολόγηση. Η παιδοψυχίατρος είναι σημαντικό να παρακολουθεί ανά τακτά διαστήματα το παιδί ή τον/την έφηβο με ΔΕΠΥ ώστε να αξιολογεί την πορεία του, την αποτελεσματικότητα των θεραπειών που έχουν συστηθεί και να προτείνει περαιτέρω τρόπους αντιμετώπισης εάν χρειάζεται.
Η ενσωμάτωση όλων αυτών των πτυχών μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο αποτελεσματική και ολοκληρωμένη προσέγγιση στη θεραπεία και την υποστήριξη του ατόμου με Δ.Ε.Π.Υ.
Πότε ένας γονιός πρέπει να επισκεπτεί τον/την ψυχολόγο – παιδοψυχίατρο;
Οι γονείς θα πρέπει να επαγρυπνούν για αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού τους ή συμπεριφορές που παρεμβαίνουν στην καθημερινότητά του παιδιού προκαλώντας δυσλειτουργία. Οι γονείς θα πρέπει να επαγρυπνούν για αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού τους ή συμπεριφορές που παρεμβαίνουν στην καθημερινότητά του παιδιού προκαλώντας δυσλειτουργία.
Σχετικά με τη Δ.Ε.Π.Υ., ο γονιός μπορεί να θέλει να απευθυνθεί σε έναν ψυχολόγο – ειδικό αν παρατηρήσει τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Δυσκολία στη Συγκέντρωση: Αν το παιδί έχει προβλήματα στη διατήρηση της προσοχής του σε εργασίες ή παιχνίδια, αποσπάται εύκολα και φαίνεται να μην ακούει όταν του μιλούν.
- Υπερκινητική Συμπεριφορά:
- Αν το παιδί φαίνεται υπερβολικά ζωηρό, δυσκολεύεται να μείνει ακίνητο και διαρκώς κουνιέται ή περπατάει.
- Αυθόρμητες Αντιδράσεις: Αν το παιδί δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του, απαντά πριν τελειώσει η ερώτηση ή διακόπτει συχνά τους άλλους.
- Αυθόρμητες Αντιδράσεις – Παρορμητική Συμπρειφορά: Αν το παιδί δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του, απαντά πριν τελειώσει η ερώτηση ή διακόπτει συχνά τους άλλους.
- Προβλήματα στη Σχολή, στο Σχολείο ή σε Σχέσεις με Συνομιλήκους: Αν το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στην ακαδημαϊκή επίτευξη ή στις σχέσεις του με συνομηλίκους λόγω των παραπάνω συμπτωμάτων.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι πολλά από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι φυσιολογικά σε κάποιο βαθμό σε παιδιά σε συγκεκριμένες ηλικίες. Τα προβλήματα προκύπτουν όταν αυτά τα συμπτώματα είναι πιο έντονα, παρατεταμένα ή περιορίζουν σοβαρά την καθημερινή λειτουργία του παιδιού.
Ο γονιός μπορεί να συζητήσει τις ανησυχίες του με τον παιδίατρο ή τον εκπαιδευτικό της τάξης, οι οποίοι μπορεί να προτείνουν την παραπομπή σε ένα ειδικό, όπως ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο.
Πόσες συνεδρίες χρειάζονται για να παρουσίασει μία αισθητή βελτίωση το παιδί μου;
Σε αυτή την ερώτηση δεν υπάρχει απόλυτη απάντηση. Κάθε περίπτωση και λόγω των αναρίθμητων παραγόντων που την καθορίζουν, απαιτεί σαφώς διαφορετικό χρόνο εωσότου μπορέσετε να παρατηρήσετε μία αισθητή βελτίωση της κατάστασης. Αυτό που με σιγουριά μπορούμε να υποστηρίξουμε είναι πως με το πέρας ένος μικρού αριθμού συνεδριών (3-5) θα έχουμε τη δυνατότητα να ορίσουμε ένα πολύ πιο συγκεκριμένο πλαίσιο για την πορεία της θεραπείας τόσο σε επίπεδο μεθόδου όσο και σε αριθμό συνεδριών.