Αγαπητοί γονείς,
Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε κάτι πολύ ενδιαφέρον: η μοναξιά ενεργοποιεί τα ίδια νευρωνικά κυκλώματα που ενεργοποιούνται όταν νιώθουμε σωματικό πόνο. Ο εγκέφαλος δεν ξεχωρίζει τον συναισθηματικό από τον σωματικό πόνο· γι’ αυτό η μοναξιά μπορεί να βιώνεται τόσο έντονα, τόσο βαριά, τόσο πραγματικά. Την περίοδο των γιορτών, αυτή η εμπειρία διογκώνεται από τρεις συγκεκριμένους παράγοντες που λειτουργούν σαν ενισχυτές του ίδιου σήματος.
Ο πρώτος παράγοντας είναι η απόσταση ανάμεσα στην προσδοκία και στην πραγματικότητα. Ο εγκέφαλος κατασκευάζει την εικόνα μιας ιδανικής οικογενειακής ευτυχίας, ενός σπιτιού που ζει μέσα σε ζεστασιά, αγκαλιές και απόλυτη σύνδεση. Αυτή η εσωτερική φαντασίωση δεν ανταποκρίνεται στην καθημερινή μας ζωή, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται ένα αίσθημα απογοήτευσης. Δεν είναι η πραγματικότητα που πονάει τόσο, όσο η σύγκριση με αυτό το ιδεατό σενάριο που έχουμε μάθει να περιμένουμε.
Ο δεύτερος παράγοντας είναι η σύγκριση στα social media. Οι εικόνες που βλέπουμε δεν είναι καταγραφές στιγμών· είναι σκηνοθετημένες αναπαραστάσεις μιας ευτυχίας που δεν υπάρχει έτσι ακριβώς στην πραγματική ζωή. Η “χαρά” που βλέπουμε είναι προϊόν επιλογής και παρουσίασης. Παρ’ όλα αυτά, ο εγκέφαλος αδυνατεί να διαχωρίσει εύκολα το αληθινό από το φιλτραρισμένο, με αποτέλεσμα να γεννιέται η αίσθηση ότι οι άλλοι ζουν κάτι που εμείς στερούμαστε.
Ο τρίτος παράγοντας είναι η αλλαγή στις ρουτίνες. Οι γιορτές φέρνουν μετακινήσεις, προετοιμασίες, επισκέψεις, διακοπές από το σχολείο, αλλαγές στο πρόγραμμα. Το νευρικό σύστημα όμως στηρίζεται στη σταθερότητα για να διατηρεί την ισορροπία του. Όταν η ρουτίνα χάνεται, η εσωτερική ρύθμιση γίνεται πιο απαιτητική και οι αντιδράσεις μας στα ερεθίσματα της καθημερινότητας γίνονται πιο έντονες. Ακόμη και μικρές εντάσεις μέσα στο σπίτι μπορεί να φαίνονται μεγαλύτερες.
Όταν αυτοί οι τρεις παράγοντες συνυπάρχουν, το στρες αυξάνεται, η απογοήτευση ενισχύεται και γίνεται πιο εύκολο να νιώσει κανείς ότι «δεν περνάμε καλά» ή ότι «δεν θα περάσουμε καλά». Αυτό το συναίσθημα δημιουργεί μεγαλύτερη ευαισθησία στην πιθανότητα απόρριψης μέσα στην οικογένεια. Μπορεί να νιώσουμε ότι τα παιδιά δεν μας δίνουν καθόλου σημασία, ότι ο σύντροφός μας δεν μας βλέπει ή ότι εμείς δεν ανήκουμε στο κλίμα των γιορτών, ενώ η αλήθεια είναι πως το νευρικό σύστημα προσπαθεί απλώς να προσαρμοστεί στις αλλαγές.
Και τώρα που έχουμε μια καθαρή εικόνα για το πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος αυτή την εποχή, έχει νόημα να σκεφτούμε πώς θέλουμε εμείς να ζήσουμε τις επόμενες είκοσι τρεις ημέρες μέχρι τα Χριστούγεννα. Μια μικρή αλλά σταθερή επιλογή που θα δώσει στο σπίτι έναν πιο ήρεμο ρυθμό και θα δημιουργήσει μια αίσθηση σύνδεσης.
Μπορείτε να αποφασίσετε ότι κάθε βράδυ θα διαβάζετε μαζί ένα μικρό χριστουγεννιάτικο παραμύθι, κάτι που δεν χρειάζεται περισσότερο από δέκα λεπτά αλλά φτιάχνει μια ζεστή ατμόσφαιρα. Ή να βάλετε στη μέρα λίγα λεπτά χριστουγεννιάτικης μουσικής, ένα μικρό τελετουργικό που βοηθά και τα παιδιά και τους γονείς να μπουν σε πιο γιορτινή διάθεση. Ή να επιδιώξετε ένα γεύμα της ημέρας να το κάνετε όλοι μαζί, χωρίς οθόνες και χωρίς βιασύνη, με την απλή πρόθεση να συναντηθείτε.
Αυτές οι μικρές, συγκεκριμένες επιλογές δεν πιέζουν την οικογένεια. Δημιουργούν σταθερότητα, έναν βασικό ρυθμό που βοηθά το νευρικό σύστημα να μείνει πιο ήρεμο μέσα στην ένταση των γιορτών. Τα παιδιά νιώθουν ότι το σπίτι είναι ‘ζεστό” και οι γονείς λειτουργούν πιο ενσυνείδητα. Δεν χρειάζεται κάτι πιο μεγάλο ή πιο τέλειο. Μόνο μία απόφαση που επαναλαμβάνεται καθημερινά ή εβδομαδιαία και φέρνει λίγη παραπάνω σύνδεση.
Με εκτίμηση
Τριανταφυλλιά Γαροφαλάκη