Αγαπητοί γονείς,
Η ψυχική υγεία στην παιδική και εφηβική ηλικία δεν είναι απλώς η απουσία προβλημάτων. Είναι η ικανότητα ενός παιδιού να χαίρεται, να σχετίζεται, να μαθαίνει, να αντέχει τις δυσκολίες και να εξελίσσεται. Είναι το πώς καταλαβαίνει τον εαυτό του, πώς εμπιστεύεται τον κόσμο γύρω του και πώς βρίσκει τρόπους να εκφράζει τα συναισθήματά του χωρίς να τα φοβάται. Κάθε παιδί που νιώθει ότι “το βλέπουν”, “το ακούν” και “το καταλαβαίνουν” έχει ήδη κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τη σταθερή ψυχική του ισορροπία.
Η ψυχική υγεία δεν “εμφανίζεται” ξαφνικά ούτε “χάνεται” από τη μια μέρα στην άλλη. Χτίζεται καθημερινά μέσα από μικρές εμπειρίες. Όταν ο γονιός ρωτάει “Πώς ήταν η μέρα σου;” και πραγματικά ακούει την απάντηση. Όταν το παιδί νιώθει ότι μπορεί να θυμώσει, να στεναχωρηθεί ή να απογοητευτεί χωρίς να τιμωρηθεί γι’ αυτό. Όταν στο σπίτι υπάρχουν όρια, αλλά και χώρος για διάλογο. Όταν το “λάθος” δεν γίνεται ντροπή, αλλά ευκαιρία να μάθει κάτι για τον εαυτό του.
Η ψυχική υγεία των παιδιών δεν εξαρτάται μόνο από το ίδιο το παιδί αλλά από το περιβάλλον του. Το σχολείο, η οικογένεια, οι φίλοι, τα κοινωνικά πρότυπα, τα μέσα που καταναλώνει. Γι’ αυτό και χρειάζεται μια συλλογική ματιά. Ένα σχολείο που καλλιεργεί τη συνεργασία και τη συμπερίληψη, μια οικογένεια που στηρίζει χωρίς να ασφυκτιά, μια κοινωνία που δεν φοβάται να μιλήσει για το συναίσθημα — όλα αυτά λειτουργούν προστατευτικά.
Πολλοί γονείς σκέφτονται να ζητήσουν βοήθεια μόνο όταν το παιδί “δυσκολεύεται πολύ”. Όταν θυμώνει συχνά, όταν κλείνεται στον εαυτό του, όταν πέφτει η σχολική του επίδοση. Κι όμως, η ψυχική φροντίδα δεν είναι για τις “δύσκολες περιπτώσεις”· είναι μέρος της καθημερινής υγιεινής, όπως το πλύσιμο των δοντιών. Μπορούμε να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό όχι απαραιτήτως όταν υπάρχει πρόβλημα, αλλά επειδή θέλουμε να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα, να μάθουμε τρόπους επικοινωνίας, να προλάβουμε μικρές ανησυχίες προτού ριζώσουν.
Το να μεγαλώνεις παιδιά με καλή ψυχική υγεία σημαίνει να τους μαθαίνεις να συνδέονται. Να ξέρουν ότι ό,τι κι αν συμβεί, υπάρχει κάποιος που θα σταθεί δίπλα τους χωρίς να τους κρίνει. Να μάθουν να ονομάζουν τα συναισθήματά τους και να τα αναγνωρίζουν και στους άλλους. Η συναισθηματική γλώσσα είναι ένα εργαλείο ζωής. Όσο πιο νωρίς τη μάθουν, τόσο πιο εύκολα θα τη χρησιμοποιούν και στις ενήλικες σχέσεις τους.
Αυτή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, ας θυμηθούμε ότι η φροντίδα της ψυχής ξεκινά από το σπίτι. Από μια απλή ερώτηση, ένα βλέμμα, μια κουβέντα που δείχνει ενδιαφέρον. Μικρές στιγμές που μπορεί να μην αλλάζουν τον κόσμο, αλλάζουν όμως τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού.
Tip για απόψε: Πριν κοιμηθεί το παιδί σας, ρωτήστε το:
«Ποια στιγμή της ημέρας σε έκανε να χαμογελάσεις;»
Μπορεί να είναι το πιο πολύτιμο λεπτό της ημέρας.
Αφορμή: Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας – 10 Οκτωβρίου